Konosament morski B/L (bill of lading) - czym jest morski list przewozowy? 

Czym jest konosament morski B/L (bill of lading)? 

Konosament B/L (bill of lading) to dokument wykorzystywany jako list przewozowy w transporcie morskim. Jest potwierdzeniem, że ładunek w tym wypadku kontener został załadowany na statek. Konosament nie jest umową, ani kontraktem przewozu ładunków, ale jedynie dowodzi, że towar został przyjęty i taka umowa została zawarta. Aby odebrać towar w porcie konieczne jest okazanie oryginału konosamentu. Z tego właśnie względu konosament jest papierem wartościowym, albowiem kto posiada jego oryginał będzie mógł dysponować towarem i odebrać ładunek w porcie. 

Podążając za artykułem § 131 z Kodeksu Morskiego:

„Konosament stanowi dowód przyjęcia ładunku w nim oznaczonego na statek w celu przewozu i jest dokumentem legitymującym do dysponowania tym ładunkiem i do jego odbioru”

Jakie są rodzaje konosamentów? 

Istnieje trochę kategorii konosamentów i rozróżniamy je ze względu na: 

Wystawcę konosamentu czy będzie to armator czy spedytor:

MBL czyli Master Bill of Lading oznacza konosament wystawiony przez armatora 

HBL czyli House Bill of Lading to konosament wystawiony przez spedytora 

Odbiorcę ładunku 

• Konosament Imienny (straight B/L) – możliwość przeniesienia na inne osoby poprzez cesję praw
• Konosament na zlecenie (to order B/L) – transfer za pomocą indosu (formalne zawiadomienie o przeniesieniu własności na inną osobę)
• Konosament na okaziciela (to bearer B/L) – bez wskazania odbiorcy, przenoszony poprzez proste przekazanie innemu podmiotowi

Stanu ładunku

Konosament czysty - oznacza, że na przyjmowany ładunku nie odnotowano żadnych zniszczeń czy uszkodzeń

Konosament brudny - oznacza, że przyjęty ładunek do przewozu posiada jakieś zniszczenia lub uszkodzenia 

Na sposób transportu

W zależności czy będzie to fracht bezpośredni czy pośredni to rozróżniamy: 

• zwykły - trasa jest bezpośrednia i obejmuje transport jednym statkiem
• bezpośredni - trasa ładunku może być pokonana wieloma statkami z przeładunkami w portach

SeaWayBill lub Express Bill of Lading

Nadawca towaru, który wysyła swój towar w kontenerze i otrzyma za niego całkowitą zapłatę może wysłać do odbiorcy towaru dokument zwany SeaWayBill lub Express Bill of Lading, który jest konosamentem na podstawie, którego ładunek może zostać odebrany w porcie bez konieczności okazania oryginału. 

Telex release ( telex)

To dokument, który uprawnia do zwolnienia kontenera w porcie i odbioru towaru. Na podstawie tego zwolnienia odbiorca może odebrać towar w porcie od przewoźnika. 

Co powinien zawierać dokument konosamentu morskiego? 

Konosament morski, czyli tzw. Bill of Lading (B/L), jest ważnym dokumentem w transporcie morskim. Powinien on zawierać następujące informacje:

1. Dane armatora morskiego 
2. Dane nadawcy ładunku (eksportera / shippera ) oraz odbierającego (importera / consignee) towar.
3. Opis ładunku, w tym rodzaj towaru, ilość, waga, objętość  oraz ewentualne szczególne informacje (np. specjalne oznaczenia, niebezpieczeństwo).
4. Port załadunku oraz port docelowy.
5. Daty załadunku i przewidywanej dostawy.
6. Warunki dostawy INCOTERMS (np. FOB, CIF, EXW).
7. Instrukcje dotyczące manipulacji ładunkiem (np. sposób pakowania, oznakowanie).
8. Warunki płatności i inne klauzule handlowe.
9. Podpis kapitana statku lub innego przedstawiciela.

Kto i kiedy wystawia konosament morski? 

Konosament wystawia się w kilku ponumerowanych egzemplarzach oryginałach, a konkretnie w 3 i przynajmniej jeden z nich niezbędny jest do wydania ładunku . Również możliwe są kopie jednak nie dają możliwości odbioru, a jedynie służą do wewnętrznych potrzeb importera lub eksportera. 

Dokument wydawany jest przez aramtora lub spedytora i posiadacz konosamenty posiada prawa własności towaru. 

Co w przypadku zgubienia konosamentu? 

Konosament morski wydawany jest zazwyczaj w 3 ponumerowanych egzemplarzach i każdy z nich jest oryginałem. Ze względu na to, że konosment jest papierem wartościowym nie może zostać zgubiony i jego brak rodzi spore komplikacje. W przypadku zagubienia należy niezwłocznie skontaktować się z armatorem i uzyskanie konkretnych instrukcji co należy zrobić. Może się zdarzyć, że armator będzie wymagał gwarancji bankowej i wpłaty określonej sumy. 

Podsumowanie

Podsumowując w frachcie morskim gdy załadowca dostarczy towar do portu to B/L jest dokumentem przewozowym i w systemie prawa angielskiego pozwala na odbiór ładunku w porcie. 

Konosament nie jest umową przewozu jak przez niektórych jest rozumiany tylko dokumentem, który mówi o przyjętym ładunku na statek. Przemysł morski w ten sposób ułatwił obrót międzynarodowy towarami.

Abyśmy mogli rozmawiać o odbiorze ładunku w porcie przeznaczenia musimy posiadać oryginał B/L lub można posłużyć się również SeaWayBill lub telex release . 

Jeśli interesują Cie inne tematy i imporcie i eksporcie towarów drogą morską, kolejową i lotniczą sprawdź inne nasze wpisy.